WAAROM?

Een week geleden werd Finland opgeschrikt door het bloedbad op een school in Kauhajoki, 280 kilometer ten noordwesten van Lahti. Finland was voorpaginanieuws in de gehele wereld. Hoe kon zoiets weer gebeuren? En waarom dan toch? Heel veel vragen en heel veel mogelijke verklaringen. Sommige verklaringen moesten weer worden herroepen; de vragen blijven.
Wij vernamen het nieuws pas aan het einde van de middag. Wij hadden die dag Ulla's moeder bezocht in het ziekenhuis van Jämsä. Onderweg naar huis genoten we van een prachtige, zonnige herfstdag en van de natuur met schitterende herfstkleuren. Thuisgekomen lazen we het schokkende nieuws op NOS Teletekst, via internet. De televisie bracht een extra journaal; de nieuwslezer was in het zwart gekleed. Aan het einde van het journaal was er ook nog even het weerbericht. Ook de meteoroloog van dienst droeg een zwart pak. Hij had er duidelijk geen zin in, ondanks het fraaie herfstweer.
Hoe komt iemand tot zo'n daad? Haat tegen de mensheid?
Er is veel onbegrip in de wereld over het omvangrijke wapenbezit in Finland. Een krant schreef hier dat de moordpartij niet plaatsvond omdat voor het wapen een vergunning was afgegeven. Inmddels zijn de wettelijke bepalingen voor het hebben van handwapens aangescherpt. Maar een garantie dat zoiets verschrikkelijks nooit weer zal gebeuren, biedt dat helaas niet.

En de aardappel komt uit Peru

Onlangs hoorde ik iemand (uit Nederland) zeggen dat het Finse woord voor aardappel, peruna, was afgeleid van het land van herkomst, Peru. Dat leek me tegelijkertijd een voor de hand liggende én een onwaarschijnlijke verklaring. Onwaarschijnlijk, want waarom ontbreekt zo’n verband in andere talen? Een klein onderzoekje.
* Het woord aardappel is in het Frans pomme de terre, in het Duits (Zuid-Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk) Erdapfel en in het Fries ierappel.
* Het Engelse woord potato is afgeleid van het Spaanse woord patata, dat weer komt van batata (uit Haïti), de naam voor “zoete aardappel”. In het Italiaans is het patata, in het Noors potet en in het Zweeds potatis.
* Het Duitse woord Kartoffel komt van het Italiaanse woord tartuffolo = truffel (zeg maar “aardknol”). Het woord kartoffel vindt men ook in het Russisch en het Pools.
Dus nergens een verwijzing naar Peru.

Waar komt het Finse woord peruna dan wel vandaan? Wel, van het Zweedse woord päron, in het Fins-Zweedse dialect pärun of peerun. Hetzelfde woord werd oorspronkelijk gebruikt voor appel en aardappel. Het Finse woord peruna in de betekenis van aardappel werd voor het eerst genoemd in een woordenboek uit 1787. Het Finse woord voor peer lijkt hier op: päärynä. En appel is in het Fins omena.

Kan de Finnjet nog worden gered?

In Helsingin Sanomat stond gisteren een artikel over het behoud van de ss Rotterdam, het grootste passagiersschip dat ooit in Nederland werd gebouwd. Hieruit sprak een zekere jaloezie, want Finland is er (nog) niet in geslaagd om de GTS Finnjet, de destijds grootste en snelste (33,5 knopen) veerboot ter wereld voor Finland te behouden als een "stukje cultureel erfgoed". De Finnjet werd in 1977 gebouwd op de Wärtsilä-werf te Helsinki voor Finnlines, en deed dienst tussen Duitsland en Finland. En wij hebben ook verschillende keren een reisje per Finnjet meegemaakt.
De Finnjet werd in 2005 uit dienst genomen. Zij heeft daarna o.a. nog dienst gedaan als hotelschip te Baton Rouge, na de wervelstorm Katrina. Deze zomer voer ze naar Alang, India, om aldaar te worden gesloopt...... De sloop is nog (net) niet begonnen. Zakenlieden uit Turku ondernemen momenteel een laatste poging om de Finnjet terug te brengen naar Finland. Ze zou dan als hotelschip in Turku of Espoo komen te liggen. Voor de terugkeeroperatie zou een bedrag van € 8 miljoen op tafel moeten komen. Hierna twee plaatsjes van de Finnjet, in volle glorie én in droeviger omstandigheden. Zie ook Finnjetweb.com.

Is Fins een moeilijke taal?

Citaat: "Suomen kieli ei anna paljon tilaa small talkille. Ei istuta kauaksi aikaa lörpöttelemään vaan mennään nopeasti asiaan." (zegt een Fins lerende bankdirecteur in de krant). Vertaling: "Het Fins geeft weinig ruimte om te praten over koetjes en kalfjes. Men neemt weinig tijd om te leuteren, maar komt snel ter zake."
Heel anders dan het Nederlands en in Nederland?

Schip moet zeilen, scheepje ligt aan wal

Het hele jaar ligt deze boot al op de wal van de jachthaven van Lahti. Waarom toch? Achterstallig onderhoud? De hoge olieprijzen? Zoekt men een koper voor deze boot? Maar de vraag die ons het meest bezighoudt is deze: waarom noemt een Fin zijn boot naar Van Ruysdael? En naar welke Van Ruysdael (of Ruisdael): Jacob of Salomon? Waarschijnlijk naar Jacob van Ruysdael. Een afbeelding van zijn schilderij van de molen bij Wijk bij Duurstede is te vinden in een boek over de algemene geschiedenis, dat vroeger op de Finse scholen werd gebruikt. En de Finse wolkenluchten doen soms denken aan de wolkenluchten die Van Ruysdael schilderde. Als een Fin weet dat je uit Nederland komt begint hij al gauw over de Nederlandse schilderkunst en niet zelden valt dan de naam van Van Ruysdael.

Alweer een jaar in Finland

Vandaag precies een jaar geleden voeren wij op de Oostzee, op weg naar ons eerste c.q. tweede vaderland....

Standbeeld voor Litmanen met één enkel van glas?

Helaas, Jari Litmanen voetbalt deze week niet mee in de wedstrijd tegen Duitsland. Hij kampt met een stevige griep, en het is de vraag of hij dit seizoen (nog 7 wedstrijden) nog wel zal spelen voor FC Lahti.
De grootste krant van Finland, Helsingin Sanomat, publiceerde onlangs een overzicht met de blessures van Litmanen tijdens zijn voetbalcarrière (niet alleen door het voetballen). De lijst van blessures en andere ongemakken ziet er als volgt uit:
* hersenschudding: 1994, 2006
* achillespeesblessures: 1994, 1996-98, 2003-05, 2007
* allergie voor honden, bloemen en gras(!)
* oorblessure (bal tegen het hoofd): 2008
* enkelblessures: 1993, 1995, 1997-98, 2000, 2004, 2006
* liesblessures: 1996, 1999, 2004
* kuitblessures: 1993, 1997-98, 2001, 2004, 2006
* knieblessures: 1995-96, 1998, 2002
* polsblessure: 2001
* dijbeenblessures: 1994, 1996-97, 1999-2000, 2002-06
* rugblessures: 1996, 2007
* oogblessure (door kroonkurk van limonadefles): 2006
* hartproblemen: 2008
En dan nu ook nog eens de griep.
Dus het wordt hoog tijd voor het standbeeld!!!!

Het is natuurlijk erg flauw van de krant uit Helsinki om te schrijven dat één enkel van het standbeeld van glas gemaakt zou moeten worden, zodat vandalen die regelmatig kunnen vernielen. Dat zou een getrouwer beeld geven van de maestro uit Lahti. En de krant verwijst ook nog even naar de te verwachten regelmatig terugkerende koppen in de krant van Lahti (Etelä-Suomen Sanomat) zoals: "Enkel van Litmanen weer kapot", en "Litmanen weer in conditie". Dat noemen we gewoon kift. Jammer voor Helsinki.

Litmanen-site eindelijk on line

De site - in drie talen waaronder het Nederlands - over een standbeeld voor Litmanen is nu eindelijk on line. Kijk hier.