Beter worden (2)

Op onze vervolgcursus Fins zijn we nu toe aan het hoofdstuk over gezondheid en ziekte. Ja, het is een cursus gericht op het leven van alledag. In een van de dialogen in het boek zegt ene Andrei tegen ene Tuomas, die ziek is: “Mut kyllä sä paranet.” De betekenis is duidelijk: “Maar natuurlijk word jij beter.”
Een serieuze cursist vraagt dan natuurlijk meteen aan Kirsi, de docente: “Wat is de infinitief van paranet?” Tot mijn grote verbazing antwoordt ze (in het Fins natuurlijk): “Paranet komt van parantua.” Zegt de cursist, die zich thuis goed heeft voorbereid: “Ik dacht meer aan parata.” Een lichte verwarring bij Kirsi. Volgens haar, maar ook volgens Ulla en twee van mijn als proefkonijnen optredende zwagers, bestaat het werkwoord parata helemaal niet. Maar, houd ik vol, het werkwoord parata (synoniem van parantua = beter worden) staat wel in het woordenboek! Kijk maar in Suuri Suomen Kielen Sanakirja van Timo Nurmi. Het werkwoord parata staat zelfs op nummer 1716 van de lijst met de 10.000 Finse woorden die in 2004 het meest werden gebruikt in de krant. Parantua staat pas op nummer 2476.
Dan maar even kijken op Wikipedia (Wiktionary). Die zegt over parata, dat dit werkwoord in de praktijk alleen wordt gebruikt in de o.t.t. en o.v.t. van de aantonende wijs en de konditionaali (voorwaardelijke wijs), maar praktisch nooit als infinitief.
Natuurlijk kun je je afvragen waarom het sinä paranet is, en niet sinä paraat. Dat laatste zou “logisch” zijn volgens de Finse grammaticaregels. Dus toch een uitzondering!
Conclusie: het werkwoord parata = beter worden bestaat dus wel, maar alleen bepaalde persoonsvormen daarvan worden gebruikt. Einde discussie?

Beter worden (1)

Vorige week hebben we eindelijk de Picasso-tentoonstelling in het Ateneum-museum van Helsinki bezocht. De tentoonstelling loopt al vanaf 18 september vorig jaar en is met drie weken verlengd tot 28 januari a.s. Op de tentoonstelling zijn meer dan 200 schilderijen, tekeningen en sculpturen te zien, afkomstig uit het Musée National Picasso te Parijs. De expositie geeft een goed overzicht van de verschillende perioden van Picasso's kunst. Of zijn werk in de loop van de tijd beter is geworden? Wie zal het zeggen.


Omdat we er toch waren, zijn we ook nog even gaan kijken naar schilderijen uit de vaste collectie van het museum. Het was een weerzien met oude bekenden. Sommige werken van Finse schilders hebben we een paar jaar geleden ook in Nederland gezien op tentoonstellingen in het Haags Gemeentemuseum en het Groninger Museum.
En ze hing weer op haar oude plaats: de Toipilas oftewel The little convalescent van Helene Schjerfbeck uit 1888, het schilderij waarvan onze dochter een poster aan de muur heeft hangen. Het meisje op het schilderij is herstellende van een ziekte en wordt dus beter.

Over “beter worden” in het Fins een volgende keer meer.

Litmanen

Jari Litmanen is kennelijk nog niet van plan alleen maar als standbeeld op te treden in het openbaar. Gisteren speelde de maestro met het Finse elftal (met 8 debutanten) in Malaga tegen Zuid-Korea (0-2). Het was voor de koning zijn 130e wedstrijd voor Finland. Hij heeft nu in vier decaden voor het Finse elftal gespeeld.
De legende heeft de afgelopen weken meegetraind met FC Lahti, waar voor hem het rugnummer 10 is gereserveerd. Of hij komend seizoen ook voor FC Lahti speelt is niet zeker. Daarover heeft Litti zich nog niet uitgelaten, en wie zou hem naar zijn plannen durven vragen?

Sneeuwbaleffect

Schrijven wij een stukje over sneeuwruimen. Reageert de Nederlandse minister-president nog dezelfde dag met "Het zou goed zijn als mensen hun stoep wat schoon weten te houden. Dat is van belang voor anderen en het heeft ook te maken met je verantwoordelijk weten voor de samenleving". Stuurt het AD de volgende dag een leerling-journalist naar het huis van de premier om te kijken of zijn stoep wel geveegd is. Neen dus. Verschijnt een artikel daarover in het AD, dat wordt overgenomen door alle andere kranten, natuurlijk ook door De Telegraaf. Komen er alleen al bij deze krant meer dan 750 reacties binnen, die overigens niet alleen maar over de sneeuw op de stoep van de premier gaan.
Zo'n sneeuwbaleffect, dat vind ik toch zo Nederlands.....


Eerlijkheidshalve: volgens onze krant (ESS) is 35% van de mensen tevreden en 53% ontevreden over het opruimen van de sneeuw op de wegen in Lahti. 12% heeft geen mening.

Sneeuwruimen

Om met de deur in huis te vallen..... Neen, dat gaat hier niet. In Finland gaan de deuren namelijk naar buiten open, vanwege de sneeuw.
Net als in Nederland houdt de sneeuw ons hier iedere dag behoorlijk bezig. Het sneeuwruimen van de wegen, straten en parkeerterreinen gebeurt hier heel professioneel, nacht en dag, ook al wordt er wel eens gemopperd op de sneeuwploegen, als die niet overal tegelijk aan het werk kunnen zijn.
Sneeuw aan de kant schuiven is één, maar waar laat je al die sneeuw? In Lahti zijn verscheidene sneeuwopslagplaatsen. Indien nodig wordt daarvandaan sneeuw gehaald als er sneeuwgebrek is bij de skiwedstrijden in februari of maart. Op de foto is een van die sneeuwbergen bij ons in de buurt te zien. (De sneeuwopslag ligt op een heuvel bij de Joutjoki, een riviertje dat uitmondt in het grote meer Vesijärvi. Handige afvoer als de sneeuw gaat smelten in april, mei).
Voor het sneeuwruimen op ons eigen erf is in principe een firma ingehuurd. Die komt graag met zijn bobcat, maar pas wanneer het grote opruimwerk op de openbare wegen en straten klaar is. Maar we weten nooit wanneer dat het geval is en wij aan de beurt zijn. En dus doen we het zelf maar met onze lumikola (grote sneeuwschep, voor het schuiven) en lapio (kleine sneeuwschep, voor het ophopen van de sneeuw). 


 

Sterke kerels gebruiken de lumikola natuurlijk als lapio.

Als de sneeuwploeg door onze straat komt, in vliegende vaart, ligt er een richel van wel 15 cm hoog op onze oprit. En de sneeuwploeg die de fietspaden schoonveegt zorgt voor twee richels van 15 cm hoogte. Als allochtoon en geprepensioneerde voel ik mij verplicht die richels meteen op te ruimen voordat onze (vijf) buren van het werk komen. Het klinkt misschien gek, maar soms denk ik dat de Finnen meer verstand hebben van sneeuwruimen dan ik. En dat iedereen wel kan zien dat ik het sneeuwruimen niet in mijn genen heb.
In de krant las ik dat als gevolg van deze winter zo’n 6000 Finnen eerder zullen overlijden. Zo’n 70 Finnen zullen overlijden als direct gevolg van deze winter. Ik denk dan in de eerste plaats aan die waaghalzen die te lang via een gaatje in het ijs blijven vissen. Maar de krant noemde lumityö, letterlijk “sneeuwwerk”, als belangrijkste oorzaak. Toch maar wat rustiger aandoen, en meer aan de buren overlaten.

Oud en Nieuw

Alles is betrekkelijk.

• Op Oudejaarsdag een moordpartij in Espoo. Zes doden: vijf slachtoffers en de dader zelf. Geen willekeurige slachtoffers; de dader (een Kosovaar die al bijna 20 jaar in Finland woonde) had zijn slachtoffers, zijn ex-vriendin en haar 4 collega's, uitgezocht. Achtergrond: jaloezie en wraak.
  De President ging in haar nieuwjaarstoespraak niet in op het droeve voorval.
• In Lahti mag vuurwerk alleen op Oudejaarsavond van 18.00 tot 02.00 uur worden afgestoken. In het centrum was zelfs een groot gebied vuurwerkvrij verklaard. Zo te horen en te zien heeft men zich goed aan de regels gehouden.
• Op Oudejaarsavond, om 22.30 uur, waren wij bij het "vuurwerkconcert" in de Ristinkirkko van Lahti, verzorgd door een organist, een pianist, een sopraan en een bas. Bont programma. Tot slot werd zelfs de Radetzkymars gespeeld op het orgel, begeleid met handgeklap. We waren net voor middernacht weer thuis (het sneeuwde, de temperatuur was -20).
• Op Nieuwjaarsdag voor het eerst sinds jaren weer eens (met een half oog) gekeken en (met een half oor) geluisterd naar het nieuwjaarsconcert uit Wenen. Sorry, voor mij is die muziek te weinig spannend en het geheel te zoet en te quasi-grappig. (Oh ja, gesponsord door Rolex: een gegeven paard mag men niet in de bek kijken.) Volgend jaar dus maar niet weer kijken.
• Bij het skispringen vooral gekeken naar de prestaties van de "oude rot" Janne Ahonen uit Hollola, onze buurgemeente.
• Vanmorgen een persoonlijk kouderecord gevestigd: -27,0 graden op ons balkon! Niet zo erg als je zelf nog lekker onder de wol ligt.
  Het record voor Nederland schijnt -27,4 graden te zijn (Winterswijk 1942).