Weer thuis

We zijn weer thuis, na een bezoek aan Nederland. De afgelopen twee weken mochten wij weer heel wat familie, vrienden en bekenden ontmoeten. Heel fijn. "Langs deze onsympathieke weg" willen wij hen graag bedanken voor de hartelijke ontvangst. De afstand tussen Nederland en Finland lijkt ieder jaar weer kleiner te worden.
We kwamen Nederland binnen bij Bocholtz (Vetschau) en verlieten Nederland weer bij Nieuweschans. De eerste week verbleven we in Vijlen en de tweede week in Esonstad bij Oostmahorn. Esonstad, volgens architecten een "schande voor Friesland" en voor anderen een leuk vakantiepark. Toegegeven: het is wel vreemd, een stad met uitsluitend toeristen. Van het echte stadsleven was daar niets te merken. Vanuit Esonstad maakten wij een dagtocht naar Schiermonnikoog, waar wij per fiets heel wat kilometers hebben afgelegd.
Gek misschien, maar wij hebben deze twee weken in Nederland geen echte files meegemaakt. Nog een positief punt: in het algemeen groeten de mensen in Nederland elkaar op straat. Ga daarmee door! In Finland doen ze dat niet: men ziet elkaar zogenaamd niet eens.
Een vakantie in Nederland betekent ook inkopen doen van zaken die anders, beter of goedkoper zijn dan in Finland. Helaas, de grote woordenboeken Fins-Nederlands en Nederlands-Fins waren nog niet te koop. De verwachte verschijningsdatum is nu 30 juli 2010.


Bij terugkomst in Finland, afgelopen woensdag, bleek dat wij ons in Nederland ten onrechte zorgen hadden gemaakt over lege schappen in de supermarkten, als gevolg van de recente stakingen in de levensmiddelensector. Er was nog genoeg keus: we hoeven dus niet op een houtje te bijten.
We waren ook weer op tijd thuis voor de jaarvergadering van onze "talo-yhtiö" ("huismaatschap"). Ieder jaar worden dan opnieuw de bestuursleden en bepaalde "functionarissen" gekozen. Ulla is weer bestuurslid geworden en op mijn schouders rusten de taken van reserve-"accountant" (kascontrole) en "hoofd veiligheidszaken". Wat die laatste functie precies inhoudt moet ik nog horen. Misschien moet ik nog een cursus volgen. Ja, de functies zijn wettelijk voorgeschreven, en neen, de functies zijn onbezoldigd.

Wist u dat .....? (over de Finse politiek)

Wist u dat

• de verkiezingen in Finland voor het parlement in 2011 een maand later worden gehouden dan oorspronkelijk gepland?
  Er is besloten om de verkiezingen voortaan te houden op de 3e zondag van april, in plaats van in maart. Dit vanwege .... de koude.
• het Finse Parlement (Eduskunta) 200 leden telt?
• het Finse kabinet 20 ministers telt?
• dat 19 van de 20 ministers tevens parlementslid zijn?
  Ik heb nog nergens kunnen lezen of zoiets "moet", of dat zoiets vanuit controle-oogpunt wel verstandig is.
• de huidige minister van Buitenlandse Zaken, Alexander Stubb, de enige minister is die geen lid van de Eduskunta is?
  Hij was lid van het Europese Parlement voordat hij in 2008 Ilkka Kanerva als minister opvolgde. Kanerva is nog steeds lid van de Eduskunta.
• de huidige minister-president, Matti Vanhanen, deze zomer zal aftreden als premier en als voorzitter van de Keskusta-partij?
• dat zijn opvolger als voorzitter van de Keskusta-partij op 12 juni zal worden gekozen op het partijcongres te Lahti?
• dat deze opvolger meteen ook de functie van minister-president op zich zal nemen, dus tot april 2011?
  Zoiets lijkt me in de Nederlandse situatie ondenkbaar.
• dat er nu vier kandidaten zijn voor deze functie: Mari Kiviniemi (41), Timo Kaunisto (47), Mauri Pekkarinen (62) en Paavo Väyrynen (63)?
  Een strijd tussen "jeugd" en "bezonnenheid".

Belastingen? Ja natuurlijk, maar niet te veel

De meesten in Nederland zullen inmiddels wel hun belastingaangifte over 2009 hebben ingestuurd. Wij in Finland hebben nog tijd tot 18 mei om aangifte te doen bij de Finse fiscus. 
Als Nederlanders in Finland betalen wij inkomstenbelasting in Nederland én Finland. Van ons prepensioen houdt de Nederlandse fiscus 20% in. De Finse fiscus belast ons ook, volgens de Finse regels, maar houdt rekening met de in Nederland betaalde belasting. Er is dus geen dubbele belasting. Onze voordelen uit "sparen en beleggen", ook die uit Nederland, mogen alleen in Finland worden belast (tegen een tarief van 28%). In Finland worden als voordelen beschouwd de ontvangen rente en de koerswinst op aandelen. Dus niks geen fictief rendement, zoals in Nederland.
Terugbetaling van te veel betaalde belasting gebeurt in Finland op of rond 1 december, voor iedereen tegelijk.
De procedure voor de belastingaangifte in Finland is voor ons niet moeilijk, maar soms wel een beetje irritant:

• Aan het begin van het belastingjaar moeten de verwachte inkomsten worden opgegeven. Op basis daarvan wordt de maandelijks te betalen voorlopige aanslag bepaald. Geen probleem.
• In april van het jaar daarop ontvang je een door de fiscus ingevuld belastingbiljet. Correcties hierop kunnen worden ingediend tot half mei. In ons geval, zowel over 2008 als 2009, zegt de fiscus dat wij geen inkomsten hebben gehad en dat wij de al betaalde belasting volledig terug zullen krijgen, inclusief rente. Irritatie 1: de Finse fiscus weet het beter dan wijzelf.
• Wij sturen dus ons biljet met correcties voor 18 mei terug, want wij willen graag aan onze verplichtingen jegens Finland voldoen.
• In augustus komt er vast weer, net als vorig jaar en het jaar daarvoor, een brief van de fiscus (altijd van dezelfde mevr. E.) met het verzoek om nadere toelichtingen te verstrekken. Er worden gegevens genoemd die de Finse fiscus gekregen heeft uit Nederland, maar die voor ons niet helemaal na te rekenen zijn. Irritatie 2: de Finse fiscus gelooft ons nog steeds niet. Kan Nederland de gegevens ook niet eerder doorsturen aan Finland?
• Wij vragen om inzage van de gegevens uit Nederland (daar hebben wij recht op volgens de toelichting op het belastingformulier). Maar onze mevr. E. is die middag afwezig, een collega belooft ons dat mevr. E. ons terug zal bellen, wat niet gebeurt (irritatie 3).
• Kort daarop krijgen we een aangepaste belastingaanslag. Over 2008 weken de grondslagen iets af van de ons bekende gegevens (irritatie 4), maar de verschillen waren te klein om daar weer over te gaan zeuren.

We hebben geen probleem met het betalen van belastingen, We beseffen heel goed dat de Finse Staat en de gemeente Lahti onze belastingcenten hard nodig heeft. 

Zin in een partijtje Scrabble?

Minstens iedere week doen we een partijtje scrabble, afwisselend Nederlands en Fins. Neen, toch vaker Nederlands. De Finse versie van Scrabble verschilt nogal van de Nederlandse door andere letters (ä en ö), andere letterverdeling en andere letterwaarden. Zie het artikel hierover op Wikipedia.
Bij ons wint de autochtoon het meest in zijn eigen taal, maar zij/hij is niet erg teleurgesteld wanneer de allochtoon wint. Bij ons is het gebruik van de Scrabblewoordenlijst van Van Dale, c.q. het Finse woordenboek toegestaan.
Dat is niet helemaal eerlijk, want de Scrabblewoordenlijst geeft pasklare, mogelijke woorden (tot 8 letters: inmiddels is er een nieuwe versie die tot 9 letters gaat), terwijl het Finse woordenboek alleen maar de hoofdvorm van een woord geeft. Dus wel susi (= wolf), maar niet suden (van de wolf). De lol van de Nederlandse Scrabblewoordenlijst is wel dat de allochtoon hierin regelmatig woorden vindt die de autochtoon helemaal niet kent.
Onlangs kwamen bij het Finse scrabble tot een woord van 14 letters. Dat ging zo.

• De autochtoon had het woord uhatut (bedreigden) gelegd, en wel zo dat de laatste t helemaal op het einde van de tweede regel terechtkwam, in de laatste kolom, precies onder het donkerrode vakje.
• De allochtoon legde daarop het woord tehoste (= geluids- of lichteffect) in de rechterkolom naar beneden, met drie keer woordwaarde.
• In een volgende beurt verlengde de allochtoon het woord tot tehosteena (= als effect).
• Ten slotte maakte de autochtoon er tehosteenaanko van, met driemaal woordwaarde. Toelichting: tehosteenaan = als zijn effect (komt meer dan 60 keer op internet voor). De toevoeging –ko geeft een vraag aan. Tehosteenaanko? zou men kunnen vertalen als “is dit zijn effect?”

Dag van de Finse taal

Vandaag wapperen in Finland de vlaggen ter ere van de dag van Mikael Agricola en de Finse taal.
Mikael Agricola, geboren rond 1510 en overleden op 9 april 1557, wordt beschouwd als de grondlegger van de geschreven Finse taal. Hij vertaalde het Nieuwe Testament en de Psalmen in het Fins en schreef o.a. een ABC-boek voor het onderwijs. Het aantal van hem bewaarde bladzijden bedraagt ca. 2400.


Over Finse taal gesproken. Deze week had ik de laatste van twaalf lessen van de vervolgcursus Fins. Jammer dat ik bij deze vervolgcursus niemand meer terugzag van de eerste cursus uit begin 2009. Wel was Kirsi, onze juf, er weer.
Bij deze cursus waren we met zijn tienen, acht dames en twee heren. De dames, van 17 tot zo’n 45 jaar oud, kwamen uit Rusland (2), Azerbeidzjan, Oekraïne, Kazachstan, de Filipijnen, China en de Verenigde Staten. Mijn mannelijke collega kwam uit China.
De cursus was steeds op woensdagavond van half zes tot 8 uur, een “onmogelijke tijd”, zo onder het eten. Wat een wonder dat ik iedere woensdag om een uur of 4 riep: “Ik heb geen zin”. Waarop mijn eega antwoordde met “Dat weet ik nou wel. Ga toch maar.” En dus ging ik maar weer, door de sneeuw en de kou en over de gladde wegen.
De cursus heeft voor mij zeker nut gehad, door al die schrijf-, luister- en discussieoefeningen gericht op de praktijk van alle dag. Zo heb ik een dialoog moeten schrijven voor een baas van een lunchroom en een meisje dat daar graag wil komen werken. En ook de Finse grammatica heeft voor mij weer wat minder geheimen. Vroeger zou ik genoegen met kromme zinnen als “me menemme kerrokseen 31”, maar nu wil ik graag voluit zeggen en desnoods schrijven “me menemme kolmanteenkymmenenteenensimmäiseen kerrokseen.” (we gaan naar de 31e verdieping). In Nederland noemen ze dat dan de 30e verdieping. Gelukkig maar dat er niet zulke hoge gebouwen bestaan in Finland.

Na de Winteroorlog

Vandaag, Goede Vrijdag, staan in onze krant twee artikelen naar aanleiding van de 70-jarige herdenking van de Winteroorlog. Er wordt daarin nog eens verteld hoe Finland is omgegaan met de gesneuvelden en gewonden uit deze oorlog.

Door de eeuwen heen werden overal ter wereld gesneuvelden begraven op of bij het slagveld. Finland is het enige land dat zijn gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog heeft begraven in de aarde van de eigen geboortestreek. Overal in Finland vindt men bij de kerken erebegraafplaatsen.
De Winteroorlog werd vooral uitgevochten op de Karelische Landengte. Aanvankelijk was bepaald dat gesneuvelden zouden worden begraven bij het front. Alleen in bijzondere gevallen zou het overbrengen naar de geboortestreek worden toegestaan. Veel soldaten droegen een briefje bij zich met de tekst "Als ik sneuvel, wil ik worden begraven in mijn geboortestreek."
Onder druk van het thuisfront en de legerpredikanten werd door het Hoofdkwartier besloten dat het stoffelijk overschot van de gesneuvelden zo mogelijk zouden worden overgebracht naar de geboortestreek. Het was aan het front uiteraard niet eenvoudig om de begrafenissen goed te regelen. Vele stoffelijke overschotten moesten eerst worden ontdooid (bijv. in de sauna) voordat zij konden worden verzorgd en gekist. Het vervoer naar "huis" leverde ook de nodige problemen op.


In het tweede artikel wordt met waardering verteld over de medische eenheid (met ambulance oftewel een oorlogshospitaal), die het Nederlandse Rode Kruis in april 1940 naar Finland zond. De Nederlandse eenheid werd gestationeerd bij de sportuniversiteit te Vierumäki, in de buurt van Lahti. In de eerste week werden door de Nederlandse eenheid 50 operaties verricht, veelal amputaties. Eind juni 1940 werd het Nederlandse hospitaal met 250 patiënten overgebracht naar Helsinki. De Nederlandse activiteit eindigde medio juli 1940. Het hospitaal werd overgedragen aan het Finse Rode Kruis. In totaal behandelde de Nederlandse eenheid ongeveer 1000 patiënten.


Zie verder ook het artikel De Nederlandsche Ambulance in Finland, 1940 op de site van de Nederlandse Vereniging in Finland.