Het leven gaat verder

Een cliché, maar daarom niet minder waar.
Toch wil ik hier nog een paar persoonlijke opmerkingen maken over de begrafenis van mummu, de eerste begrafenis die ik in Finland meemaakte.

In Finland neemt men ruim de tijd voor een begrafenis, zowel voor de periode tussen overlijden en begrafenis, als voor de begrafenis zelf. De begrafenis verloopt heel stijlvol. Iedereen is gekleed in stemmig zwart.
Voor het begin van de afscheidsdienst (om 12.00 uur) hebben wij (haar zoon, vier schoonzoons en de oudste kleinzoon) de kist met mummu de kerk binnengedragen. Tijdens de dienst werden door familie, buren en kennissen bloemstukken bij de kist neergelegd, telkens onder het uitspreken van een kort woord ter nagedachtenis. Na de kerkdienst hebben wij de kist met mummu naar het kerkhof gedragen, en de kist in het graf laten neerdalen (onder het toeziend oog van een begrafenisbegeleider). Op de kist werden witte rozen gestrooid, waarna het graf provisorisch werd gesloten. Ten slotte werden de bloemstukken, die uit de kerk waren meegenomen, op het graf neergelegd.

Daarna vond er in het nabijgelegen kerkelijk centrum een gedachtenismaaltijd plaats. Er werd ook veel gezongen. Ook werden de vele “adressit” (condoleantieberichten) voorgelezen. Buren en kleinkinderen haalden vele, leuke herinneringen aan mummu op. Wij konden weer om mummu lachen, en dat zullen we blijven doen, in dankbare herinnering aan mummu.
Het was al over half vijf toen de bijeenkomst werd beëindigd.

Op de zondag daarna vond de afsluiting van de rouwperiode plaats, zoals te lezen is in ons vorige berichtje.