22 december 2009

****lauta!!!

Af en toe stoeien met “taal” is leuk.
Neem nou het Nederlandse woord bord, in de betekenis van dunne plank, zoals in schoolbord, schaakbord. Het woord is verwant met Duitse woord Brett en het Engelse board voor dunne plank. En ook met het Nederlandse berd, dat alleen nog gebruikt wordt in de uitdrukking “iets te berde brengen”. Hierin heeft berd de betekenis van tafel. Enkele eeuwen geleden bestonden de tafels namelijk uit losse planken die tegen een wand hingen en voor een maaltijd op schragen werden gelegd.
Grappig is dat het Engelse woord board voor plank ook wordt gebruikt voor bestuur, commissie, de groep van mensen die rond de tafel zitten en besluiten nemen.
Samengevat: bord = plank = tafel = bestuur.

Tot zover ging het over Germaanse talen. Nu het Fins, een ander woord, maar toch ongeveer dezelfde verbanden: 


  • lauta = plank, speelbord; 
  • lauteet = de zitbanken in de sauna; 
  • lautanen = een (etens)bord of schotel. At men vroeger van een houten plankje? De uitgang -nen wijst erop dat we hier met een verkleinwoord te maken hebben. In samenstellingen gebruikt men lautas-.    
  • lautasliina = servet; 
  • lautakunta = bestuur, commissie.

Een ernstig vloekwoord in het Fins eindigt op -lauta (er gaan 4 letters aan vooraf). Maar hierin heeft lauta helemaal niets te maken met “plank”.
Eerder schreven al over de lautaskiista (bordenkwestie), die nog steeds aan de gang is. Er loopt in Finland ook nog een andere affaire, die kortaf met lautakasa (= stapel planken) wordt aangeduid. We hopen hier binnenkort op terug te komen.

Geen opmerkingen: